Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΔΕΝΔΡΟΥ ~ Η ιστορική και γεωγραφική θέση του χωριού

Το Άδενδρο είναι ένα παλιό χωριό που η ιστορία του χάνεται στο βάθος των αιώνων.  Το γεωγραφικό κα ιστορικό του στίγμα εντοπίζεται σε μια πολίχνη (μικρός οικισμός), που έχει παραμείνει δια μέσου των αιώνων και μέχρι σήμερα στο ίδιο σημείο, εκεί όπου στην αρχαιότητα η Μακεδονία διακρινόνταν σε τρεις περιοχές.

Στην περιοχή της Κάτω Μακεδονίας και συγκεκριμένα στην αρχαία Βοττιαία, που εκτείνονταν μεταξύ των δύο ποταμών Ευρυρρέοντα-Αξιό και του Λουδία-Καραασμάκι, βρίσκονταν σύμφωνα με τον Ηρόδοτο οι πολίχνες της Βοττιαίας, που αποτελούν από τότε με την τωρινή γεωγραφική μορφή τους, τις κωμοπόλεις και τα χωριά της σημερινής περιφέρειας.

Σύμφωνα με τη γεωγραφία της αρχαίας Μακεδονίας που αναλύεται εκτενέστερα το 1870 και από τον γεωγράφο-ιστορικό Μ. Δημιτσά και από τον Άγγλο επίσης ιστορικό N. Hammond, το Άδενδρο καθώς και τα άλλα σημερινά παλιά χωριά της περιοχής αναπτύχθηκαν ως ανώνυμες πολίχνες διάσπαρτες στα βαλτόνερα του εκταταμένου Θερμαϊκού κόλπου της αρχαίας Βοττιαίας,, παράλληλα με τις αρχαίες ιστορικές πόλεις ΠΕΛΛΑ , ΙΧΝΕΣ και ΑΛΩΡΟΣ, που βρίσκονταν ανάμεσα στους ποταμούς της περιοχής Αξιό-Λουδία και Αλιάκμονα, καθώς και με τις παρακείμενες πόλεις ΣΙΝΔΟ και ΧΑΛΑΣΤΡΑ, που βρισκόταν και αυτές ανάμεσα στους ποταμούς Αξιό και Γαλλικό (Αχέδωρα ή Εχέδωρα).

Οι ελληνικές ιστορικές πηγές που είναι  αστείρευτες, αναφέρουν ακόμη ότι στα χρόνια της βυζαντινορωμαϊκής εποχής, το ΑΔΕΝΔΡΟ και οι άλλοι οικισμοί που ήταν διάσπαρτοι στα δαιδαλώδη δέλτα των τεσσάρων αναφερόμενων ποταμών, ήταν ανέκαθεν χωνευτήρι λαών, που ήθελαν να επωφεληθούν από τα πλούσια εδάφη της.

Ως μικρές απλές κοινωνίες που διαβιούσαν μονίμως στον ίδιο τόπο, αναφέρονται και από ιεραποστόλους  της Ορθόδοξης Εκκλησίας, που διακονούσαν τότε τακτικά στα τουρκοκρατούμενα αυτά ελληνικά μέρη της επισκοπής Καστρίου.   Η περιοχή αυτή σύμφωνα με τα στοιχεία της Ιεράς Μητρόπολης Βεροίας, υπαγόταν από τον 10ο αιώνα στην Επισκοπή Καστρίου, μετέπειτα Καμπανίας.  Επίσης αναφέρονται και από διάφορους περιηγητάς που περιόδευαν από το 1591 μέχρι το 1772 κατά διαστήματα, περιγράφοντας διάφορες εντυπώσεις από τους αραιοκατοικημένους οικισμούς που υπήρχαν στον ελώδη μεσοποτάμιο βαλτότοπο της αρχαίας Βοττιαίας.

Από τότε μέχρι σήμερα, ο οικισμός αυτός έγινε καφαλοχώρι, άλλαξε όψη και μεγάλωσε σε πληθυσμό και σε έκταση.  Το 1470 επί οθωμανικής αυτοκρατορίας, ονομάζεται για πρώτη φορά Κίρτζιλάρ και μετά από διάρκεια 457 χρόνων, το 1927 με την ελληνική επικράτεια μετονομάζεται σε Άδενδρο.  Επίσης το 1890 με την επιλογή και δημιουργία του επιβατικού και εμπορικού σιδηροδρομικού σταθμού, το Άδενδρο αποκτάει ενδιαφέροντα και γίνεται το επίκεντρο της περιφέρειας από το πλήθος του κόσμου που κατέφθανε καθημερινά να ταξιδεύει από εδώ, σε διάφορα μέρη της Ελλάδας.

Το Άδενδρο βρίσκεται στο δυτικό τμήμα του Ν. Θεσσαλονίκης και νότια του Δήμου Χαλκηδόνας, ανάμεσα στου δύο πουταμούς Αξιό και Λουδία.  Έχει υψομετρική διαφορά από τη θάλασσα 9 μέτρα και απέχει από τη Θεσσαλονίκη οδικώς 40 περίπου χιλιόμετρα και σιδηροδρομικώς 28 χιλιόμετρα.

Το Άδενδρο, που αποτελεί το κέντρο της ευρύτερης αυτής γόνιμης περιοχής του μεγάλου κάμπου της Θεσσαλονίκης, εντάχθηκε με τον Καποδιστριακό νόμο 2539/97 στον Ο.Τ.Α. Χαλκηδόνως και από το 1999 αποτελεί ουσιαστικά το Α΄ Δημοτικό Διαμέρισμα του Δήμου.

Το Άδενδρο με την παλιά του ονομασία Κίρτζιλάρ, ήταν ένα χωριό με ανατολίτικα χαρακτηριστικά.  Τα σπίτια ήταν χαμηλά και αραιοκατοικημένα, χτισμένα επιλεκτικά όπου το έδαφος υψομετρικά βόλευτε και επικοινωνούσαν από οικόπεδο σε οικόπεδο μέσα από στενούς δρόμους-μονοπάτια.  Η μορφολογική κατάσταση του χωριού παρέμεινε για αρκετά χρόνια στάσιμη παρόλο που στο μεταξύ κατοικήθηκε από Βλάχους και αργότερα από τους πρόσφυγες όπου με τους δύο συνοικισμούς τετραπλασιάστηκε σε έκταση και πληθυσμό.

Το χωριό σταδιακά από το 1954 άρχισε με μικρά οικονομικά ανοίγματα να αλλάζει όψη.  Από το 1970 όμως και μετά με τις συνεχόμενες αναδιαρθρωτικές καλλιέργειες, τα χαμηλότοκα από την ΑΤΕ αγροτικά δάνεια  και τις οικονομικές ανακατατάξεις των αγροτών, το χωριό άλλαξε παντελώς δομή.  Στην περίοδο εκείνη οι κάτοικοι υιοθέτησαν νέες ανέσεις στη ζωή τους, στις μετακινήσεις τους, στα σπίτια τους και στις εργασίες τους.

Σήμερα το Άδενδρο αποτελείται από πληθυσμό τεσσάρων κυρίως διαφορετικών προελεύσεων, όπως γηγενείς (ντόπιους), Βλάχους, Θρακιώτες, και Μικρασιάτες.  Άνθρωποι με διαφορετικά ήθη και έθιμα που παραμένουν μέχρι σήμερα σε αρκετές περιπτώσεις ανεπηρέαστα.  Ανταμώθηκαν πριν από πολλά χρόνια κάτω από ιστορικά γεγονότα, για να αποτελέσουν από τότε τη σημερινή κοινωνία του.

Πηγή: "Τα έξι χωριά" του Α.Τζίμα